Skynfærin: eyrun og heyrn
|
 |
| Á Vísindavef Háskóla Íslands er spurt:
Get ég heyrt hár og neglur vaxa? Hér er svarið: Höfundur getur sér þess til að spurningin eigi rætur að rekja til þekkts barnalags:
Ég heyri svo vel, ég heyri grasið gróa.
Ég heyri svo vel, ég heyri snjóinn snjóa.
Ég heyri svo vel, ég heyri orminn mjóa,
heyri hárið vaxa, heyri neglurnar lengjast,
heyri hjartað slá. En þá er spurningin, er þetta hægt í alvörunni?
Hljóðáreiti verður til þegar hreyfingar eða titringur veldur breytingum á þrýstingi í andrúmslofti, vatni eða öðru efni sem umlykur hlutinn (Goldstein, 2002). Það eru þessar þrýstingsbreytingar sem eyrað nemur og heilinn túlkar sem hljóð.
 Til þess að maður geti heyrt í hári og neglum vaxa þarf vöxturinn að hafa áhrif á þrýsting, og þessar þrýstingsbreytingar verða að berast eyranu og skynfærin verða að vera nógu næm til að nema þær. Ekkert af þessu er tiltölulega líklegt.
Hár og neglur vaxa á afskaplega löngum tíma þannig að hæpið er að vöxturinn valdi titringi í andrúmsloftinu svo nokkru nemi. Skynkerfi okkar er heldur ekki vel til þess fallið að greina hægfara breytingar á áreiti. Þetta kemur yfirleitt ekki að sök þar sem að jafnaði er mikilvægast að geta brugðist strax við snöggum breytingum í umhverfinu. (Til dæmis að finna snöggan hita og heyra í árásarmanni eða dýri.)
Svarið er því: Nei, það er hvorki hægt að heyra hár né neglur vaxa þar sem hvort tveggja veldur bæði litlum og hægfara breytingum á umhverfi. Skynkerfi mannsins er ekki til þess fallið að greina slíkar breytingar.
Hér geturðu farið á Vísindavef Háskóla Íslands Verkefni
Svarið nú spurningunum hér fyrir neðan. | | 1. Eyrun sjá um | sjón
heyrn
lykt
snertingu
bragð | 2. Það að heyra
neglur vaxa | er ákaflega líklegt
er ákaflega ólíklegt
er eitthvað sem allir heyra
gerist bara á jólunum | 3. Það sem er
mikilvægt
við skynkerfi
okkar | er að þau hjálpi til við að heyra góða tónlist
er að þau hjálpi meðal annars til við að
verja okkur
er að þau heyri hárið síkka
er að þau skynji litlar og hægfara breytingar |
|